zaterdag 22 november 2014

69. Divagedrag tegen Zwarte Piet werkt averechts

De intocht van Sinterklaas in Gouda op 15 november 2014 heeft voor het eerst in de lange Nederlandse geschiedenis van dit kinderfeestje tot wanordelijkheden geleid. Zo'n negentig verstoorders van het vroeger gezellige kinderfeestje werden door de politie aangehouden. Waren het slachtoffers van kindermisbruik door de katholieke kerk die protesteerden tegen de komst van een honderden jaren oude bisschop? Waren het homo/lesbische actiegroepen die wilden wijzen op de eeuwenlange homovervolgingen door de katholieke kerk? Of waren het Friese betogers die vonden dat het witte paard van Sinterklaas eens vervangen moest worden door een zwart paard, het wereldberoemde Frysk hynder

Omdat ik veel buitenlandse lezers heb die wellicht wat minder thuis zijn in Nederlandse en Vlaamse kinderfeestjes moet ik eerst wat uitleggen.

Zwelgen in eigen slachtofferrol
Tijdens de jaren zestig tot en met negentig was ik actief in de homo/lesbische beweging in Nederland en wereldwijd. Er kwamen in die jaren veel homo/lesbische buitenlanders naar Nederland. Zij wilden leren van de toenmalige voortrekkersrol in de hoop ook in hun eigen land de homo/lesbische emancipatie op gang te kunnen brengen. Tot hun verrassing kregen zij vaak te maken met Nederlandse activisten die riepen dat het in Nederland helemaal niet zo goed ging. Die activisten zwolgen zo in hun eigen slachtofferrol dat zij niet inzagen dat hun leed niets was vergeleken met de ellende waarmee de buitenlanders te maken hadden. Die gingen teleurgesteld naar huis omdat hun alle hoop op verbetering ontnomen was. En de Nederlandse klaagdiva's genoten weer van het leed dat henzelf was aangedaan. Inmiddels is het homo/lesbische divagedrag, afgezien van enkele artiesten, aanzienlijk afgenomen. Organisaties als het COC en Hivos doen nu al jaren voortreffelijk werk om homo/lesbische bewegingen in andere landen te ondersteunen.

Divagedrag als Amsterdamse arrogantie
Waarom speelt de discussie over de vrolijke, zwartgemaakte hulpjes van de oude blanke kindervriend Sinterklaas vooral in Amsterdam en omstreken? Ik kom zelf uit het vlak bij Amsterdam gelegen Gooi en ben mijn hele werkzame leven bijna dagelijks in de binnenstad van Amsterdam geweest dus ik kan er over mee praten. Toen ik twaalf jaar geleden met mijn Friese vriend naar zijn heitelân (vaderland) Friesland verhuisde, voelde ik mij net een landverhuizer. Mijn cultuurschok beschrijf ik in de Tresoar-lezing die ik 13 mei 2011 in Leeuwarden heb gehouden. Hoezo "cultuurschok"? De meeste Friezen zullen dat een sterk overdreven uitdrukking vinden. Als men in Amsterdam iets "FAAANTAAASTIES!" vindt dan zegt men in Friesland "it koe minder" (het had slechter kunnen wezen).

Opvallend was dat de negentig opgepakte demonstranten voor de intocht in Gouda kozen om het kinderfeestje te verpesten en niet voor de intocht in Amsterdam waar de meesten vandaan kwamen. Waarom was dat? De intocht in Gouda was in zijn geheel te volgen op de Nederlandse televisie en die in Amsterdam niet. Je bent diva of je bent het niet. De rest van Nederland trok zich niets aan van het Amsterdamse divagedrag en dus verstoorde men daar de vreugde niet van de plaatselijke kinderfeestjes tijdens de duizenden intochten van Sinterklaas in vrijwel alle steden en dorpen.

Schoorsteenvegen is niet racistisch
Voor mijn buitenlandse lezers: Nederlandse en Vlaamse kinderen zetten 's avonds hun schoentjes bij de schoorsteen en de volgende ochtend vinden zij daarin geschenken die via de schoorsteen bezorgd zijn door Piet, het vrolijke hulpje van Sinterklaas. Zwarte Piet is zwart door het roet in de schoorsteen en dat heeft dus niets met racisme of slavernij te maken. Sinterklaas is een wat sukkelige oude man en zijn hele 'bedrijf' wordt gerund door Zwarte Pieten dus als er een groep in de maling wordt genomen in dit kindersprookje dan zijn het eerder oudere blanke mannen.

En als er al sprake zou zijn van racisme in de gevoerde acties dan is het de discriminatie van blanken omdat net wordt gedaan alsof zij de enige schuldigen van de slavernij zouden zouden zijn terwijl dat niet het geval is. De historische rol van Nederland in de slavernij is zeer beperkt geweest en Nederland bestrijdt de slavernij het best. Wie zich dus werkelijk bekommert om de afschaffing van slavernij kan zich dus aanzienlijk beter bezig houden met bijvoorbeeld de hedendaagse slavernij in Arabische landen en in Pakistan en India die veel grootschaliger is. Met name de vervolging van slavernijbestrijders in Mauretanië is hoogst zorgwekkend.

Blackface als Amerikaanse misleidende beeldvorming
De negatieve Amerikaanse beeldvorming over Nederland heb ik al eerder besproken. Er is in de VS vaak een schrijnend gebrek aan kennis over andere culturen. Door het woord Blackface te misbruiken in de discussie over Zwarte Piet doen de tegenstanders net alsof de Amerikaanse en de Nederlandse geschiedenis samen zouden vallen en dat is niet het geval. Amerika kende in eigen land slavernij, Nederland vrijwel niet. Nederlanders weten gemiddeld meer over Amerika dan omgekeerd. Een Nederlands kinderfeestje als slavernij neerzetten, is geschiedsvervalsing. De kreet "ZWARTE PIET = SLAVERNIJ" doet groot onrecht aan het leed van de slavernij door het gelijk te stellen aan een onschuldig kinderfeestje. En het tracht de Amerikaanse cultuur op te dringen zonder rekening te houden met de eigen geschiedenis van Europa.

Zelfverklaarde 'antiracisten' bevorderen racisme
Culturele kopkleppen moeten niet bevorderd worden maar juist bestreden. Als dan iemand (zogenaamd namens de Verenigde Naties) uit homovijandig Jamaica Nederlanders racisten noemt vanwege een kinderfeestje terwijl in haar eigen land homo's tot in de dood vervolgd worden dan werkt dat volstrekt averechts. De acties tegen Zwarte Piet hebben precies het tegenovergestelde bereikt van wat werd beoogd.

De Amerikaanse kerstman Santa Claus (van Nederlandse afkomst!) bedreigde in populariteit het Sinterklaasfeest maar dat beleeft nu een recordomzet door de aanval op Zwarte Piet. Nederlanders laten zich niet ten onrechte beschuldigen van iets dat zij niet zijn. Men zal naar goed Nederlands gebruik weer heel veel moeten polderen om de aangerichte schade te herstellen!



Zie voor de Friese vertaling: It Nijs.

Zie voor recente ontwikkelingen blogbericht 110 over Strategische blunders door 'anti-racisten'.

Menno Nicolai schrijft:"Je hebt het met je analyse stellig bij het rechte eind. Ik heb het ook niet zo op de fanatici die hun beschuldigingen over racisme baseren op een sprookjesfiguur met een heel andere achtergrond. Evenmin heb ik veel waardering voor degenen die de voorstanders van een andere Piet allerlei akeligs toewensen, waarbij terugkeer naar het land van hun voorvaderen nog maar de vriendelijkste is. Dat neemt niet weg dat sommige donkere kindjes in deze tijd van het jaar gepest worden worden door kindjes van nare, of tenminste domme ouders. Dat vind ik zielig en het lijkt me op termijn niet bij te dragen aan een evenwichtige samenleving. Als dat voor een deel kan worden weggenomen door de Piet wat minder stereotiep in te kleuren lijkt me dat voor niemand een probleem en al helemaal niet voor de nieuwe aanwas van kleine kinderen" 


Mijn memoires "Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist" zijn november 2016 uitgegeven bij de Papieren Tijger Breda. 


Eindelijk een verstandig geluid in de zwartepietendiscussie: op 5 november 2017 werd bekend dat het Sinterklaasjournaal terugkeert naar de oorsprong van Zwarte Piet die zwart is geworden door het roet van de schoorsteen en dus niets met racisme te maken heeft.